Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2 Haziran’da düzenlenen Liselere Geçiş Sitemi (LGS) kapsamındaki merkezi imtihanda sorulan bir fen bilimleri sorusu çokça tartışılmıştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Akşemsettin Ortaokulu 8’inci sınıf öğrencisi Ali Taha Genç, sorunun karşılığının yanlış olduğu gerekçesiyle dava açtı. MEB, tarafından akademisyenlere hazırlatılan raporlara nazaran, soruda ölçme-değerlendirme, lisan ve anlatım ile mana açısından rastgele bir yanılgı olmadığı ve yanıtın değişmediği belirtildi. Lakin Ankara 3’üncü Yönetim Mahkemesi, bu dava kapsamında yaptırılan uzman incelemesi sonucunda sorunun iptaline karar verdi.
Milli eğitim etraflarından edinilen bilgilere nazaran; farklı sorular için açılan dört farklı dava sonuçlandı. Ankara 3’ncü Yönetim Mahkemesi fizik alanında uzman profesörlerden 3 kişilik bir uzman heyeti oluşturdu. Raporda fen bilimlerindeki 13’üncü sorunun öğrencileri farklı karşılıklar vermeye yönlendirebileceği belirtildi. Mahkeme de sorunun iptaline karar verdi. Kararın münasebetleri ortasında, sorunun hakikat karşılığının bulunabilmesi için adayların üst düzey kimi kazanımlara sahip olmaları gerektiği, farklı kıymetlendirme yapılma ihtimali nedeniyle 8’nci sınıf düzeyine uygun olmadığı, ayrıyeten ip ve makaraların tartılarının ve ipin kütlesinin önemsenmesine yönelik sözlere 8’nci sınıf düzeyi öğrencilerin yorum yapmasının beklenemeyeceği üzere nedenler yer aldı.
SORU NET DEĞİL
“Soruda gerçek yanıtın bulunmasını etkileyecek sözler olduğu” belirtilen kararda, ”Diğer yandan soruda, I. öncülde yer verilen olguların ne olduğuna soru kökünde yer vermek yerine öteki öncüllerde yer verildiği, sorunun açık ve gerçek bir halde anlaşılmasının mümkün olmadığı, bu nedenle sorunun 8’nci sınıf düzeyinde rastgele bir yanlış anlamaya mahal vermeyecek kadar düzgün hazırlanmış ya da okuyan her öğrencinin birebir manaları çıkarabileceği kadar net olmadığı sonucuna varıldı” tabirine yer verildi.
TEKRAR HESAPLAMA YAPILMALI
“Soru iptal edilirse imtihana giren herkesin puan hesaplaması tekrar yapılmalı” diyen eğitim Uzmanı Salim Ünsal şöyle konuştu:
“20 soru üzerinden puanlama yapılırken 1 fen bilimleri sorusu 3.890 puan getiriyordu. İptal edilen sorunun akabinde 4.095 puana çıktı. Yani her bir sorunun bedeli o testte yaklaşık 0.205 arttı.
PUANLAR ARTABİLİR
Örneğin 15 Türkçe, 15 matematik, 8 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, 8 din kültürü ve ahlak bilgisi ve 8 İngilizce neti olan bir aday düşünelim. Bu kişinin birebir vakitte 15 fen bilimleri neti mevcut lakin iptal edilen soruyu yapmamış. Bu adayın şu andaki puanı 426 lakin tekrar hesaplanınca 429’a çıkacak. Tıpkı netlerle o sorusu hakikat olan öğrencinin de puanı 430’dan 426’ya düşecek. Adaylardan puanı düşenler az olur lakin artanlar fazla olabilir.
BİRİNCİ SAYISI 440’A ÇIKABİLİR
Bu durumda liseyi halihazırda kazanmış öğrenci daha alt sıralarda bir liseye geçirilemez lakin durumu uygun öğrenciler için daha üst sıralardaki liselere geçiş hakkı tanınabilir. Tabi bu durumda da bir kontenjan kısıtlaması konmaması gerekir. Bu durumda 352 olan birinci sayısı 440’lara çıkabilir. Örneğin şu anda İstanbul Erkek Lisesi’ne giremeyen birçok öğrencinin puanı bu hesaplamayla kâfi olabilir. Tabi bunların ortasında puan eşitliği durumunda kullanılan devamsızlık, yıl sonu muvaffakiyet puanı, yaş üzere faktörler devreye girer. Okulda 150 öğrenci varsa 158 olarak eğitime devam edilebilir.
TERCİHLERDEN ÖNCE SONUÇLANMALIYDI
Milli Eğitim Bakanlığı üst mahkemeye itiraz edebilir. Tabi süreç biraz üzücü bu türlü bir imtihanda kusurlu soru olması kusurdur. Lakin yönetim mahkemeleri bu üslup davaları tercih vaktinden evvel sonuçlandırmalıydı. Bu kadar kişiyi etkileyen bir olayda yargının süreci bu kadar uzatmaması gerekirdi.”
RAKAMLARLA LGS
MEB’den yapılan açıklamaya nazaran; 1 milyon 38 bin 544 ortaokul 8’nci sınıf öğrencisinin başvurduğu imtihana 992 bin 906 aday katıldı. İmtihana iştirak oranı yüzde 95,61 oldu. 352 aday tüm sorulara hakikat karşılık vererek, şampiyon oldu. Bu yıl Türkiye genelinde 2 bin 525 liseye merkezi imtihan puanına nazaran öğrenci yerleştirildi. Bu okulların kontenjanı da 203 bin 638 öğrenci olarak belirlendi. Öğrencilerin yüzde 85.85’i mahallî, 16.15’i ise merkezi yerleştirme imtihan puanıyla kayıt yaptırdı.
MAKARA SORUSU
Fen bilimleri testinde yer alan ve eğitimcileri de ikiye bölen LGS sorusu şöyle:
“Özellikleri ve tartısı her yerinde birebir olan eşit bölmelendirilmiş bir tahtanın taşınması için kullanılan sistemde tavana ve tahtaya haldeki üzere bağlanan makara ve makaralara esnemeyen bir ip geçiriliyor. Bu ip, çalışanlar tarafından formdaki üzere tutulduğunda tahta yatay istikrarda kalıyor. Bu sistemde makaraların, makaraların bağlı olduğu çubukların ve ipin tartıları ile sürtünmeler önemsenmemektedir.
Bu tahta, halde gösterilen pozisyondan belli bir yüksekliğe en küçük kuvvetler uygulanarak çıkarılırken yapılan süreçte tahtanın yalnızca başlangıçta ve son durumda yatay istikrarda olduğu bilindiğine nazaran,
I. Personeller ipi tıpkı anda çekmeye başlamıştır.
II. Emekçilerin süreç boyunca çektikleri ipin uzunlukları birbirine eşittir.
III. Çalışanların başlangıçta ve son durumda ipe uyguladıkları kuvvet tahtanın tartısından küçüktür. yargılarından hangileri mutlaka doğrudur?”
MEB tarafından yayınlanan karşılık anahtarında sorunun gerçek yanıtı, C şıkkında yer alan ‘iki ve üç’ seçeneği olarak görüldü. Lakin eğitimcilerin bir kısmı A şıkkında yer alan ‘yalnız üç’ karşılığının hakikat olduğunu savundu.
